زلال بصیرت (۲۴۵) : عرضه معارف دین، متناسب با فرهنگ و زبان مخاطب ۱۳۹۹/۰۱/۲۷

زلال بصیرت

عرضه معارف دین، متناسب با فرهنگ و زبان مخاطب

  ۱۳۹۹/۰۱/۲۷

علاوه بر اینكه زمینه‌ای فراهم شده تا بتوانیم دین را بشناسیم، خداوند نعمتی به ما عنایت كرده است كه در گذشته، وجود نداشت و آن حركت نهضت اسلامی به دست امام (ره) و پیروزی انقلاب اسلامی است كه به سبب آن، ت بهتر توانستند در دانشگاه حضور پیدا كنند و به تبیین معارف اسلامی بپردازند. طبیعتا وظیفه سنگینی هم بر عهده ت آمده است كه قبلا چنین تكلیفی وجود نداشت. لذا این مسئله ،هم نعمتی بزرگ و هم وظیفه بزرگی بر عهده امثال شماست.
در رژیم پهلوی بخصوص پهلوی اول، نه تنها ت جایگاهی نداشت، بلكه ‌شدن، مایه شرمساری بود. اما خداوند ورق را به گونه‌ای برگرداند كه شما امروز استاد و مربی كسانی هستید كه قرار است بالاترین مسئولیت‌های كشور را بر عهده بگیرند.
سنت الهی  تدریج
پیشرفت‌های فكری و ذهنی افراد، تدریجی است؛ حتی جامعه اسلامی نیز بتدریج تشكیل شد؛ در اوایل بعثت، به جز دو سه نفر، همه بت‌پرست متعصب بودند و حاضر بودند برای حفظ مقدساتشان، هرجرم و جنایتی را مرتكب شوند. كسانی هم كه در ابتدا به پیامبر(صلی الله علیه و آله)ایمان آوردند، از ضعیف‌ترین اقشار جامعه بودند، اما هنوز چند دهه نگذشته بود كه اسلام، چند امپراتوری مهم دنیا را در مقابل خود خاضع كرد.
پدیده‌های الهی نیز تدریجی هستند؛ لذا اگر قرار شد در دانشگاه‌های ما، معارف اسلامی تدریس شود، به این معنا نیست كه به یك مرتبه، همه معارف به طور كامل و صحیح و دسته‌بندی شده، به دانشجویان منتقل شده و زمینه اجرای آن فراهم شود؛ طبیعتا نقص‌ها، ضعف‌ها و مشكلاتی خواهد داشت؛ باید به مرور كسانی با پشتكار، كمبودها را شناسایی و رفع كنند و آن را كامل‌تر كنند تا به درخت باروری تبدیل شود كه ثمرات آن در هر زمانی در جامعه ظاهر شود. براساس آیه:خداوند هیچ کس را، جز به اندازه توانایی‌اش، تکلیف نمی‌کند»(بقره/ 276) برخی كارها را به تنهایی نمی‌توانیم انجام دهیم، اما می‌توانیم با همفكری و همكاری با دیگران، آن را به انجام برسانیم؛ از این‌رو ایجاد تشكیلات و كار جمعی، از توانمندی‌های ماست که در صورتی كه مفید باشد، باید به آن بپردازیم و نمی‌توان به بهانه عدم توان فردی برای انجام كاری، از انجام آن به صورت گروهی سر باز زد.
ت، مدافعان خط مقدم تهاجم فرهنگی دشمن
 كمبودها در چند جهت محتمل است، یكی از كمبود‌ها، كمبود علمی است؛ طبیعتا همه ما عالم به همه سطوح دین و عمق آنها نیستیم. آنچه كه دروس رسمی حوزه به شمار می‌رود نیز وما پاسخگوی همه نیازهای دینی جامعه در این عصر و در کشور جمهوری اسلامی ایران نیست. تنها این کشور است که به اجرای دین اهتمام دارد و بقیه جوامع اگر اهتمامی به دین داشته باشند به صورت کمرنگ و در حاشیه است. این است که تمام عوامل شیطانی برای تضعیف دین در این کشور دست به كار شده‌اند.
امروز قدرت‌های استكباری صریحا گفته‌اند كه قصد تغییر نظام اسلامی را دارند، طبیعتا كسانی كه در صف اول مقابله با هجوم‌های دشمن بر ضد دین و نظام قرار دارند، ت هستند؛ باید ببینیم تا چه حد برای پاسخگویی به نیازهای جامعه خودمان آمادگی داریم تا جوانان مسلمان خودمان را از دست ندهیم و آنان پاسخ شبهاتی را كه عقاید آنها را نشانه گرفته است، یاد بگیرند. از این‌رو ابتدا باید كمبود علمی خود را رفع كنیم. برای اینکه دین، زنده بماند و به ما برسد، زحمات بسیار زیادی كشیده شده است. ماجرای تحمل سختی‌ها توسط مسلمانان در شعب‌ابی‌طالب فقط یك نمونه از آنهاست؛ مسلمانان  حتی آب برای بچه‌های خود نداشتند، چه رسد به غذا! مسلمانان این سختی‌ها را تحمل كردند تا امروز اسلام به دست ما رسیده است؛ آیا درست است كه اکنون تا جنسی گران شود، فریاد برآوریم كه دیگر نمی‌شود زندگی كرد؟! آیا ما در این شرایط تكلیف شرعی نداریم؟!
وم رعایت اخلاق در عرضه معارف دینی
 امروز جهان، تشنه معارف اسلامی است، باید فرهنگ، زبان و آداب مخاطبان را شناخت و به گونه‌ای سخن گفت كه مخاطب، محتوا را متوجه شود؛ نمی‌توان همان اصطلاحات و الفاظ و مفاهیمی كه در حوزه خواندیم را برای دانشجویان بازگو كنیم، بلكه باید محتوا را بر اساس زبان و فرهنگ مخاطب، تبیین كنیم.
باید اخلاق، رفتار و مشی‌مان نیز به گونه‌ای باشد كه جوان امروز با شرایط فعلی و با این همه شبهاتی كه درگیر آن شده، رغبت پیدا كند كه با ارتباط برقرار كند و سؤالات خود را مطرح نماید. شیطان از همه ما عالم‌تر است؛ صرف یادگرفتن مفاهیم دینی، هنر نیست، بلكه باید بر اساس آموخته‌های دینی، رفتار نیز دینی باشد؛ اگر ضعف اخلاقی در رفتار، بینش و منش ما باشد، قطعا موفق نخواهیم بود.
 بیانات آیت‌الله مصباح یزدی (دام ظله)  در دیدار با جمعی از اساتید معارف استان مركزی؛ قم ؛5 / 7 / 1397 .